Met het allereerste ADAS-onderzoek voor bestelauto’s en vrachtwagens in Nederland zijn interessante inzichten verkregen met betrekking tot de penetratie van ADAS systemen, welke ADAS veiligheidssystemen verkocht worden, de verwachting voor de komende jaren en hoe zich dit doorvertaalt naar het wagenpark. Dit onderzoek is uitgevoerd door VMS | Insight in opdracht van Rijkswaterstaat (RWS).

Wat is ADAS?
ADAS staat voor Advanced Driver Assistance Systems. Het betreft geavanceerde rijhulpsystemen zoals achteruitrij detectie, blinde hoek detectie, autonomous emergency braking (AEB) en lane assist. Er zijn ADAS systemen die vooral op comfort zijn gericht en er zijn veiligheids- (verhogende) systemen. Dit ADAS-onderzoek richt zich vooral op veiligheidssystemen.

Behoefte Rijkswaterstaat
Als wegbeheerder wil Rijkswaterstaat (RWS) meer zicht krijgen in de samenstelling van verkeersstromen. Inzicht in Advanced Driver Assistance Systems of ADAS-systemen en de snelheid van de introductie van hybride en elektrische voertuigen in het wagenpark geeft RWS bruikbare kennis voor beheer, onderhoud, verkeersmanagement, ontwerp en inrichting. Voor personenauto’s is in 2017 en 2019 een ADAS-factsheet uitgebracht die kennis geeft over de verkoop van ADAS-systemen in nieuwe personenauto’s en de ingroei in het Nederlandse wagenpark. Voor vrachtwagens en bestelauto’s is een dergelijk inzicht er nog niet. Bovendien is vanuit de ADAS-alliantie monitoring van (de aanwezigheid van) ADAS-systemen bij zowel personenauto’s als bestelwagens en vrachtwagens een van de speerpunten van het geformuleerde actieplan.

Inzicht in de penetratie van ADAS in de markt en het park
Voor de belangrijkste ADAS is in kaart gebracht wat de penetratie is in zowel de markt (voor vrachtwagens 2019, 2020 en verwachting 2021) als het park. Er wordt onderscheid gemaakt tussen trekkers en overig.

Voorbeeld uit rapportage: Rijstrookassistentie waarschuwing / Lane Departure Warning System (LDW)

Conclusies en verwachtingen voor ADAS bij vrachtwagens

• ADAS-systemen worden op vrachtwagens veelvuldig toegepast. Vooral bij trekkers is het aandeel ADAS relatief hoog. Uiteraard geldt: hoe jonger het voertuig, hoe vaker ADAS. In Nederland is bovendien sprake van een relatief jong wagenpark.
• Van een aantal ADAS is de aanwezigheid in het park aanzienlijk te noemen. Het betreft dan vooral de systemen die al een aantal jaren verplicht zijn zoals Lane Departure Warning, Cruise Control en Autonomous Emergency Braking.
• Een verdere groei van de penetratie van ADAS-systemen bij vrachtwagens is te verwachten als gevolg van (EU-)regelgeving, voortschrijdende technologie, hoger veiligheidsbewustzijn en lagere lasten door minder schade en minder stilstand.
• Onverwacht en/of onterecht zelfstandig ingrijpen van ADAS-systemen is een aandachtspunt voor betere acceptatie bij chauffeurs.
• Voor consistente monitoring van de aanwezigheid van ADAS-systemen is een (Europese) aanpak voor het harmoniseren van naamgeving, functionaliteiten en werking zeer wenselijk.
• Autonoom rijden zal zich stap voor stap verder ontwikkelen. Andere technologische ontwikkelingen, zoals ”connected” en snel mobiel internet (5G) zullen leiden tot een hoge mate van connectiviteit (vehicle to vehicle en vehicle to infrastructure) en een sterke versnelling van de aanwezigheid van ADAS.
• Ook in de toekomst zal kostenbeheersing een belangrijke driver zijn. Investeringen in technologie die in potentie besparingen opleveren voor de (relatief hoge) arbeids-/ chauffeurskosten, zijn al snel rendabel. Een voorbeeld is platooning, een konvooi van autonoom of semi-autonoom rijdende vrachtwagens, dat zal in de toekomst op daarvoor geschikte trajecten zeker vaker worden ingezet.

Conclusies en verwachtingen voor ADAS bij bestelauto’s

• ADAS-systemen zijn bij bestelauto’s beperkt aanwezig; een groot verschil ten opzichte van de penetratie van ADAS bij personenauto’s en vrachtwagens.
• In bepaalde segmenten en bij bepaalde merken is de afgelopen 2 jaar een sterke toename zichtbaar van de mogelijkheid om ADAS-systemen als optie te bestellen. Dit is vrijwel uitsluitend het geval bij nieuw geïntroduceerde modellen.
• Het risico bestaat dat met de toename van ADAS-systemen, chauffeurs nonchalant kunnen worden of meer risico’s nemen doordat ze (teveel) vertrouwen op ADAS.
• De aanschafcriteria voor bestelauto’s zijn sterk kostengedreven; de inschatting is dat het aantal optioneel bestelde ADAS-systemen (nu) nog erg beperkt is.
• Een verdere groei van de penetratie van ADAS-systemen bij bestelauto’s is te verwachten als gevolg van (EU-)regelgeving, voortschrijdende technologie, hoger veiligheidsbewustzijn en lagere lasten door minder schade en minder stilstand.
• Overigens is de vraag vanuit de markt naar ADAS bij bestelauto’s op dit moment nog niet erg sterk ontwikkeld.
• Vooral camera-systemen worden ‘after market’ aangeboden; leveranciers verwachten een stevige toename in de vraag naar dergelijke systemen, vooral van pakketbezorgers.
• Op de lange termijn zullen, ook voor de bestelwagenmarkt, connectiviteit (vehicle to vehicle en vehicle to infrastructure) en ADAS steeds meer gemeengoed worden. Niet uit luxe, maar uit rationele overwegingen om risico’s op ongevallen te verminderen, doorstroming te verbeteren, stilstand te minimaliseren en daarmee kosten te besparen c.q. opbrengsten te verhogen.
• Met de introductie van volledig elektrisch aangedreven bestelauto’s, die zich vooral lenen voor gebruik in stedelijke gebieden, zal ook het aantal rijtaakondersteunende functies toenemen. Een vergelijkbare trend is zichtbaar geweest bij elektrische personenauto’s: elektrische auto’s zijn vaak gebaseerd op volledig nieuw ontworpen platformen en uitgerust met de meest recente technologie.